همه ما پیش از امتحان درجاتی از نگرانی یا تنش را تجربه می کنیم‎

دی ماه با روزهای امتحانی اش، برای خیلی از دانش آموزان زمستان را همراه با اضطراب های تلخ امتحان سردتر می کند. این امر طبیعی است و همه ما پیش از امتحان درجاتی از نگرانی یا تنش را تجربه می کنیم.

در روزهای امتحان ترس و نگرانی کمی لازم است اما نگرانی بیش از حد می تواند در جریان آماده سازی و انجام امتحان ها، مزاحمت ایجاد کند.

اضطراب از آن واژه های مظلومی است كه خیلی ها آن را به كار می برند، بدون آنكه درست معنی آن را بدانند اما استفاده زیاد و حتی غیرواقعی از این كلمه خطرناك است و واقعا اضطراب می سازد. اضطراب امتحان از معروف ترین اضطراب هاست. حال ببینیم شما به عنوان پدر و مادر در ایجاد و رفع این اضطراب ها چه نقشی دارید؟

اضطراب چیست؟
اضطراب، احساس رنج آوری است كه محیط بیرونی یا حالات درونی، آن را به وجود می آورند. اضطراب می تواند عامل حركت و انگیزش باشد و در روی دیگر سكه می تواند بخش اعظم توانایی و آگاهی فرد را با مشكل روبه رو كند. اینكه دانش آموزی نتواند در امتحان آنچه را می دانسته پاسخ بدهد یا كسی كه در آزمون رانندگی شركت می كند، نمی تواند به اندازه ای كه در رانندگی مهارت پیدا كرده، آزمون عملی بدهد، از اثرات اضطراب است. اضطراب اگر حل نشود می تواند به نگرانی های شدید، وحشت، دلهره، سردرد، احساس تهوع، افت تحصیلی و… منجر شود.

کنترل اضطراب در روزهای امتحان
برای كنترل اضطراب امتحان شما به مهارت هایی نیاز دارید كه گاهی یك ماه، گاهی چند هفته، گاهی چند روز و حتی در جلسه امتحان هم می تواند كاربردی و اثرگذار باشد. فراگیری گام های زیر می تواند قبل از رسیدن روز امتحان به كنترل اضطراب امتحان كمك كند:

1- به كمك فرزندتان بروید. اگر می بینید كه زمان برای خواندن كامل كتاب فراهم نیست و این مسئله موجب اضطراب فرزند شما شده است، فصل یا بخش های مهم كتاب را جدا و در مطالعه آن به فرزند خود كمك كنید. اینطور وقت ها اطلاع از بارم بندی قسمت های كتاب خیلی كمك كننده است. وقتی از فرزند خود بخواهید در شرایطی كه دیگر شدنی نیست، همه مطالب را بخواند، همه سؤالات را درست جواب بدهد و هیچ حرفی و سؤالی بدون جواب نماند، بعد از مدت كوتاهی شما و فرزندتان ناامید می شوید و گمان می كنید كه دیگر هیچ راهی باقی نمانده است.

2- بهتر است برای پیشرفت فرزندتان این نكته را بدانید كه شیوه یادگیری فرزند شما چیست. نوع حافظه اش را بشناسید . اگر فرزندتان حافظه كوتاه مدت قوی دارد، روش خلاصه نویسی شیوه مفیدی است. آنهایی كه تصاویر را خوب به یاد می آورند، بهتر است از نمودارها و جدول كمك بگیرند. برای افرادی كه شعر و موسیقی یا كلام موزون را خوب به یاد می سپارند، یعنی حافظه شنیداری قوی دارند، توضیح مطالب برای دیگران و حتی اشیا یا ضبط و دوباره شنیدن آن برای یادگیری در زمان هایی كه فرصت كافی ندارند، خوب است. همچنین طرح تست و سؤال از مطالب، رمز گذاری در به یاد سپاری سریع فرزند شما كمك كند.

4- به فرزندتان یاد بدهید كه در ظاهر خود را شبیه افراد موفق نشان بدهد. بارها دیده اید که افراد با آرامش و بدون اضطراب در شرایط سخت مثلا جلسه امتحان یا كنكور چطور می نشینند؟ مداد و خودكار را چگونه در دست می گیرند؟ چطور نگاه می كنند؟ چگونه لباس می پوشند و…، طبیعی است كه این رفتار می تواند به تقویت اعتماد به نفس او كمك و از میزان اضطراب او كم كند.

5-امتحان را فرصتی برای پیشرفت از نقطه قبلی به جایی بهتر بدانید؛ حتی اگر یك گام باشد. اگر زمانی كه می تواند صرف پیشرفت شود دائم بخواهید به فرزندتان نهیب بزنید كه رقبای تو چنین و چنان هستند، فرصت های پیشرفت او را می سوزانید و چه بسا بذر حسادت را در وجود او می کارید.

کاهش اضطراب های غیرمجاز، وظیفه شما
قدیمی ها می گفتند 5 انگشت مثل هم نیست. نباید توقع داشت كه همه بچه ها در حد طبیعی و با سلامت و به اندازه، اضطراب داشته باشند. والدینی كه رسیدن به یك مسئله مورد علاقه فرزندشان را منوط به گرفتن نمره خاصی در امتحانات كرده اند تا جایی كه كسب نمره خوب در امتحان، تنها راه رسیدن به آن خواسته شده باشد و شكست در آن امتحان به معنی از دست دادن تنها راه نجات تلقی شود، به نوعی به او اضطراب القا می کنند.

پدر و مادرهای آگاه می توانند شیوه های یادگیری و حتی پاسخگویی به امتحانات را به بچه ها بیاموزند. پس به این راه ها در كنار توجه به تغذیه سالم، كم حجم و مقوی شب و صبح امتحان برای بچه ها توجه كنید و به آنها بیاموزید:

* نام خدا را برای شروع فراموش نكنند. مخصوصا ذكر «الابذكرالله تطمئن القلوب» را به آنها یاد بدهید و بگویید كه با این ذكر می توانند آرامش خود را حفظ كنند.

* امید داشتن به تقلب، ذهن را به هم می ریزد و اعتماد به نفس را برای پاسخگویی كم می كند.

* از ترس تمام شدن زمان، برای نوشتن جواب سؤالات عجله افراطی نداشته باشند كه مبادا خود عجله عامل ایجاد اضطراب و پاسخ اشتباه شود.

* به فرزندان خود بگویید كه قدم به قدم پیش بروند و با مرور مداوم سوال ها اضطراب خود را زیاد نكنند.

* باید زمانی را برای مرور بگذارند. از ابتدای جلسه در كنار سؤالات خیلی سخت یا سؤالاتی كه به جواب آنها شك دارند نشانه ای قرار دهند تا بعد از پاسخ به سؤالاتی كه از آنها مطمئن هستند به ترتیب به بقیه سؤال ها برسند.

* آنچه می تواند شور و حركت اضطراب مجاز را به بچه ها تزریق كند، تقویت علاقه آنها به موضوع مورد نیازشان است. مثلا اگر دانش آموزی دلیل اهمیت زبان انگلیسی را نداند چراكه دوست دارد، به او بگویید كه تسلط به زبان انگلیسی برای رانندگی در سفرهای برون مرزی اش چقدر لازم و ضروری است هم علاقه مند می شود و هم با حد مجازی از نگرانی و اضطراب دلواپس یادگیری خود می شود.

و در آخر اینکه گاهی هم حضور والدین به عنوان كسانی كه سهم دلواپسی امتحان ها را به عهده می گیرند و دائم می گویند: «چرا درس نمی خونی»؟ «داره دیر می شه»! «مگه تو امتحان نداری؟» و… باعث می شود كه دانش آموز مسئولیت مراقبت از امتحان یا كارهای مهم اش را به عهده نگیرد،پس لازم است کمی از دور به فرزندانتان بنگرید و بگذارید،برنامه ریزی کردن را یادبگیرند، آنها امتحان های سخت تری هم در زندگی آینده شان دارند.