در دنیای امروز، دانایی یکی از محور‌ها و شاخص‌های اصلی پیشرفت و تعالی هر جامعه به شمار می‌رود. سنجش سطح دانایی به میزان تولید و مصرف اطلاعات و گسترش دانایی به دسترسی سریع و آسان به منابع علمی موثق وابسته است. دانسته‌های ما یا با مطالعه منابع اطلاعاتی موجود و یا بنا به پژوهش‌هایی که خود انجام می‌دهیم، به دست می‌آید.لذا پژوهش فعالیتی منسجم برای رسیدن به ‌شناختی روشن‌تر از مفاهیم پیرامون ماست. در مجموع پژوهش راهی برای گسترش مرزهای دانش و گشودن افق‌های تازه برای آیندگان است. چرا که پژوهشگر با استفاده از ابزارهای گوناگون به مشاهده دقیق‌تر و عمیق‌تر پدیده‌های پیرامون خود می‌پردازد؛ و با نگاهی نقادانه و موشکافانه به پیرامون خود می‌نگرد و برای رفع مشکلات جامعه و ارائه بهترین راهکارهای عملی، اطلاعات موثقی در اختیار متولیان امور می‌گذارد.امروزه هدایت طلاب به سوی روش حل مسئله و بررسی و پژوهش در فرآیند تحصیل امری بسیار مهم است چرا که امیرالمومنین علی علیه السلام می فرمایند: « مطالب را تحلیل کنید، نه اینکه فقط شنونده و بعد گوینده باشید».

مسئله مهمی که نظام آموزش موجود حوزه را خدشه دار نموده است تأکید بر آموزش و انتقال علوم حوزوی توسط اساتید ، و به ذهن سپاری صرف مطالب و باز پس دادن آن در قالب امتحان کتبی و شفاهی، دریافت نمره و ارتقاء رتبه تحصیلی بالاتر می باشد. ولی آنچه که بعد از مدتی بر ذهن طلبه استیلاء پیدا می کند فراموشی مطالب بدلیل نگاه آموزشی حافظه مداری و انتقال دانش، آموزش و انباشت مطالب در ذهن است .چرا که در فرایند یادگیری علوم، گفتن، شنیدن و حفظ کردن مطالب مانع یادگیری ، خلاقیت وکاوشگری است و خلاف فطرت فراگیران می باشد . این شیوه یاد دهی- یادگیری منجر به نتایج نامطلوبی چون مفید واقع نشدن آموزش های حوزوی در زمینه های ادبیات عرب، فقه ، اصول و … ؛ رواج استفاده طلاب از شرح ها ، تلخیص ها ، ترجمه های بی محتوای علمی شده است . امور فوق باعث ایجاد خسارات فراوانی در حوزه های علمیه گردیده است که در این مقال مجال پرداخت به آن نیست . لذا بهترین راه حل برون رفت از این مشکلات اجرای نظام “آموزش پژوهش‌محوراست”،که یکی از راه حل‌های پیش‌گیری از بروز چنین رویدادهایی می باشد.

«حجت الاسلام والمسلمین ابراهیم ترابی»