اگرچه برای روزه داران واقعی فواید روزه و آثاری که بر جسم آنها دارد هدف اصلی نیست ، اما به هرحال در روایات بر این نکته تاکید شده است که گذشته از آثار معنوی، روزه ماه رمضان در سلامت جسمی روزه داران هم مؤثر است. اما نباید فراموش کرد که تنها در شرایطی می توان انتظار داشت که روزه دار سلامت جسم و روح را به دست آورد که مطابق اصول صحیحی باشد. مثلاً روزه می تواند با کاهش وزن بدن، سبب کاهش فشار بر مفاصل استخوانی پا، کمر و سایر اندام شود؛ البته در صورتی که شخص روزه دار در خوردن افطاری و سحری طوری زیاده روی نکند که بعد از پایان ماه رمضان اضافه وزن پیدا کند. رعایت توصیه های زیر می تواند به یک روزه داری سالم کمک کند.

• افطار را با خرما، کشمش و بطور کلی با یک قند طبیعی آغاز کنید. به این ترتیب اشتها کنترل شده و پرخوری کمتر پیش می آید.
• خوردن چای شیرین کم رنگ ، شیر گرم، فرنی و حلیم کم روغن درآغاز افطار مناسب است.
• نان و پنیر وسبزی (ضد عفونی شده)و یا نان و پنیر و مغزگردو و درآغاز افطار مناسب است.
• در زمان بین افطار تا سحری با رعایت فاصله با غذا، آب کافی بیاشامید.
• خوردن خورشت های ملین مانند خورشت آلو و خورشت های سبزی دار در ماه رمضان کم کاری روده را جبران خواهد کرد.
• حتماً در غذای افطار و به خصوص سحری، میوه میل نمائید، علاوه بر میوه جات فصل از خیسانده برگه آلو، زردآلو و انجیرومانند اینها هم می توان به عنوان میوه استفاده کرد.
• در ماه مبارک رمضان ازتغییرات شدید در عادات غذائی و خوردن غذاهایی که برای شما ناراحتی به وجود می آورد خودداری کنید.
• خوردن غذاهای سهل الهضم و تقریباً نرم برای افطار مناسبتر است.
• آشامیدن آب فراوان در وسط غذا سبب رقیق شدن شیره گوارشی و اختلال در هضم می شود.
• مصرف نوشابه های گازدار بطور کلی و در ماه رمضان بطور خاص موجب تحریک معده به خصوص در افراد مبتلا به التهاب معده می شود بنابراین مصرف نوشابه های گازدار در ماه مبارک رمضان توصیه نمی گردد.
• هنگام افطار از آغاز کردن غذا با آب سرد، نوشابه و مانند اینها جداً خودداری کنید.
• در ماه مبارک رمضان بیش از سایر اوقات به بهداشت دهان و دندان توجه کنید و حتماً بعد از صرف افطاری و سحری دندانهای خود را به دقت مسواک کنید.
• توجه به بهداشت دهان و دندان در ماه مبارک رمضان ضروری تر از دیگر زمانهاست، مسواک زدن دندانها بعد از صرف افطاری عاملی مهم در سلامتی دهان و دندان است.

. بیشتر انرژی بدن باید با خوردن سحری تامین شود. پس افطار را سبک بخورید تا شکم سنگین نشود.

. غذای افطار باید سبک و پرکالری بوده و سریع هضم شود. مثل: خرما ، شله زرد ، مقداری کمی شیر و چای کمرنگ. شما هم حتماً از غذاهای کم حجم استفاده کنید تا به معده فشاری وارد نشود.

. بهتر است با چای شیرین و خرما روزه خود را باز کنید و حتی المقدور از نوشیدن آب زیاد بپرهیزید؛ چون این کار باعث بی حالی، ضعف و درد معده خواهد شد.

غذای افطار باید سبک و پرکالری بوده و سریع هضم شود. مثل: خرما ، شله زرد ، مقداری کمی شیر و چای کمرنگ.

. موقع افطار مایعات زیادی مصرف نکنید؛ چرا که مصرف مایعات در این زمان، سبب سوء هاضمه می شود، اگرچه در ساعات بعد از افطار نوشیدن آب زیاد مفید است.

. در زمان افطار و سحر از خوردن غذاهای پرچرب خودداری کنید.

توصیه هایی برای سحری

1- فراموش نکنید که پرخوری در هنگام سحر نه تنها از احساس گرسنگی در ساعات انتهایی روز جلوگیری نمی کند، بلکه در ساعات ابتدایی بعد از سحر، فشار زیادی را به معده و دستگاه گوارشی فرد وارد می کند که سبب بروز علائمی نظیر سوء هاضمه، درد و نفخ معده می شود.

2- در ماه رمضان سعی کنید شب ها زود بخوابید تا بتوانید سحر به موقع ( تقریباً 5/1 ساعت قبل از اذان صبح ) بیدار شوید. با این روش از ورود مقدار زیادی غذا و مایعات به معده و تجمع آنها جلوگیری می کنید و هضم غذا نیز راحت تر خواهد بود.

3- بیدار نشدن برای سحری کاملاً اشتباه است و در طولانی مدت سبب ضعف و بی حالی روزه داران خواهد شد.

4- در سحر از مواد غذایی پروتئین دار ( تخم مرغ ،حبوبات ، لبنیات و گوشت ) استفاده کنید و به جای نوشیدن آب زیاد، میوه های آب دار بخورید.

5- مایعات توصیه شده برای سحری باید به تدریج نوشیده شوند. یک لیوان آب میوه و یک لیوان شربت عسل یا قند اثر مفیدی خواهد داشت.

در سحر از مواد غذایی پروتئین دار ( تخم مرغ ،حبوبات ، لبنیات و گوشت ) استفاده کنید و به جای نوشیدن آب زیاد، میوه های آب دار بخورید.

6- رژیم غذایی سحر بهتراست شامل مواد غذایی متنوع باشد. این نکته برای نوجوانان اهمیت بیشتری دارد و باید از مواد غذایی قندی، پروتئین دار و پر انرژی استفاده کنند.

7- از مصرف نمک زیاد خودداری کنید، چون نمک زیاد سبب دفع مایعات از بدن و احساس تشنگی در ساعات روز خواهد شد. با یک رژیم غذایی معمولی، نمک کافی به بدنتان خواهد رسید و نیازی به مصرف نمک اضافی نیست.

8- بعد از خوردن سحری حتی الامکان نخوابید، چون وضعیت درازکش، سبب برگشت مواد به مری و ترش کردن می شود و گذشته از آن فردای آن روز احساس خوبی نخواهید داشت. این کار در دراز مدت باعث سوزش سردل و بیماری ” رفلکس معده و مری ” می شود. در این بیماری غذا از معده و مری بر می گردد و به اصطلاح احساس ” ترش کردن” را گویند.

توصیه هایی دیگر برای روزه داران

1- اول ساعات بعد از سحری و سپس ساعات بعد از افطار به ترتیب برای مطالعه دانش آموزان و دانشجویان وقت مناسبی است.

2- ورزشکاران در ماه رمضان نسبت به افراد عادی نیاز بیشتری به پروتئین ، قند و ویتامین ها دارند. باید حدود 3 ساعت بعد از افطار ورزش را شروع کرد تا غذای مصرف شده فرصت هضم پیدا کند. بین خوردن غذا و شروع ورزش باید فاصله ای باشد که جریان خون بتواند به راحتی به عضلات بدن برسد.

3- درماه رمضان تمرینات ورزشی سبک تر باشد، زیرا بدن نمک و آب زیادی در جریان ورزش از دست می دهد و در ورزش های شدید منجر به ضعف شدید بدن می شود. ورزشکار باید تا سحر به تدریج مایعات زیادی مصرف کند که نیازهای بدنش تامین شود.

4- خرما ، سوپ، سبزیجات و شیر برای افطار ورزشکاران توصیه می شود.

5- در صورتی که فردی بعد از افطار قصد تمرین ورزش سنگین یا مسابقه ورزشی را دارد بهتر است قبل از شروع مسابقه، هنگام افطار از گوشت، زرده تخم مرغ و ماهی استفاده کند. مصرف مایعات فراوان از جمله آب میوه ها قبل از ورزش هم مناسب است.

6- میزان انرژی تامین شده از پروتئین در ورزشکاران باید حدود 15 درصد و حداکثر 20 درصد باشد؛ چون پروتئین زیاد، مناسب نیست و سبب تولید مواد زاید در خون و احساس خستگی در حین ورزش می شود.