یکی از مهمترین مسائلی که در عصر امام صادق(علیه السلام) به چشم می‌خورد، مسأله شنیدن و نقل حدیث از ناحیه عده ای از افرادی است که در میان آنها هم شیعه و طرفدار واقعی و هم دشمن و معاند اسلام دیده می‌شود، زیرا تمامی شاگردان حضرت نمی توانستند تفکر و اندیشه خود را در یک زاویه صحیح قرار داده و همه معارف دینی خود را همانند محمد بن مسلم و زراره اخذ نمایند و حتی در صف شاگردان امام صادق(علیه السلام) کسانی که طرفداران سرسخت خلافت بنی امیه و بنی عباس بودند، نیز وجود داشتند.

پراکنده شدن این عده در اطراف جامعه اسلامی باعث تفسیر و توجیه عقاید مختلف با بینش های گوناگون می‌شد و جریان های سیاسی موجود در جامعه نیز به اختلاف عقاید و برداشت ها تاثیر می‌گذاشتند. در نتیجه یکی از حوادث عمیق این عصر، فراوانی شاگردان با اختلاف وسیع فکری و عقیدتی در گوشه و کنار جامعه اسلامی بود. امام صادق(علیه  السلام ) هم با توجه به این موضوع به مقابله و مبارزه با آنها برخاستند و این مبارزه و مخالفت باعث محدود شدن و تضعیف این فرقه شد.

تدابیر و شیوه مقابله امام صادق(ع) با فرقه های منحرف

امام صادق(علیه السلام) با ویژگی های برجسته علمی با مستندات عمیق علم الهی با این انحراف توسعه یافته مقابله کردند و در این مسیر از تدابیر مختلفی بهره بردند. ایشان شیعیان واقعی را از معاشرت با آنان پرهیز دادند، چنانکه در حدیثی به مفضل فرمودند:«ای مفضل با غلات نشست و برخاست نداشته باشید و با آنها غذا نخورید و دست دوستی به سوی آنها دراز نکنید و به مبادله علمی با آنان نپردازید.» مبارزه و تکذیب عقاید و افکار غلات یکی دیگر از تدابیری بود که از سوی ششمین پیشوای شیعه اتخاذ شد تا این فرقه انحرافی در نطفه خفه شود.

تدبیر علمی امام صادق(علیه السلام) و بینش عمیق و الهی ایشان از شرایط زمانه فرصت را برای توسعه علوم مختلف و تأسی دانشگاه مهیا کرد. ضمن اینکه از عصر امام باقر(علیه السلام) زمینه های گسترش نهضت بزرگ علمی آغاز شد و حرکت‌ها و جنبش های سیاسی علیه دستگاه خلافت اموی از سوی شیعیان و مخالفان، توجه خلفای وقت را به مقابله با این تحرکات سیاسی جلب کرد و امام صادق(علیه السلام) از اوج گیری درگیری‌ها بخوبی بهره بردند و با هوشیاری فراوان از فرصت موجود برای نشر معارف و احادیث نبوی(ص) و پدران بزرگوارشان استفاده کردند.