برابری نیمه شعبان با شب قدر !
آیت الله جوادی آملی
ولىّ عصر عجل اللّه تعالى فرجه و آخرين حجّت الهى كه خير اهل الارض زمان ماست، در سحرگاه نيمۀ شعبان سال ٢۵۵ (ه. ق) چشم به جهان گشودند و اين شب مبارك كه ميلاد موفور السرور آن حضرت است، احتمال دارد شب قدر نيز باشد، همانگونه كه به برخى اعمال ليالى قدر در اين شب نيز سفارش گرديده است.
نيمۀ شعبان، شب مباركى است كه در فضائل شباهت بسيارى به ليالى قدر دارد و همانگونه كه در برترى شبهاى قدر فرمودهاند كه فإنّها ليلة آلى اللّه على نفسه الا يردّ سائلا له فيها ما لم يسأل معصية. در فضيلت شب نيمه شعبان نيز نبى مكرم اسلام صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمود كه خداوند در شب نيمه شعبان به اندازۀ موى گوسفندان قبيلۀ بنى كلب بندگانش را مىآمرزد: يغفر اللّه ليلة النصف من شعبان من خلقه بقدر شعر معزى بنى كلب و اين سخن، كنايه از فراوانى آمرزيده شدگان در آن شب مبارك است.
كلام نورانى ديگرى از امام صادق عليه السّلام نشان مىدهد نيمۀ شعبان نيز در حدّ خويش، شب قدر و واجد يكى از درجات تقدير امور است. ايشان در برابرى اين سنت با ليالى مباركه قدر فرمود: انّها الليلة التي جعلها اللّه لنا أهل البيت بإزاء ما جعل ليلة القدر لنبينا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم ؛ همانطور كه خداوند به پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم شب قدر مرحمت فرمود، به ما اهل بيت نيز نيمه شعبان را عطا كرد.
امام باقر عليه السّلام در پاسخ پرسشى دربارۀ فضيلت شب نيمه شعبان فرمود كه با فضيلتترين شب پس از ليلة القدر شب نيمه شعبان است كه خداوند در اين شب فضل خويش را بر بندگانش ارزانى مىدارد و با منّ و كرم خود آنان را مىآمرزد، پس براى نزديكى به خداى سبحان در اين شب بكوشيد چون خداوند سوگند ياد كرده است كه هيچ سائلى را-تا وقتى كه امر ناپسند و گناهى نخواسته است-محروم نگرداند: هي أفضل ليلة بعد ليلة القدر؛ فيها يمنح اللّه تعالى العباد فضله و يغفر لهم بمنّه. فاجتهدوا في القربة إلى اللّه (تعالى) فيها، فإنّها ليلة آلى اللّه تعالى على نفسه ألا يرد سائلا له فيها، ما لم يسئل معصية و. . . فاجتهدوا في الدعاء و الثناء على اللّه (عزّ و جلّ).
پيامبر گرامى اسلام صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نيز شب نيمه شعبان به عايشه فرمود كه در نيمه شعبان اجلها نوشته و ارزاق قسمت مىگردد و خداى عزّ و جلّ در اين شب بيش از موهاى بزهاى قبيلۀ بنى كلب، بندگانش را مىآمرزد و فرشتگان را به آسمان دنيا و از آنجا به زمين نازل مىكند و در اين نزول ابتدا در مكه فرود مىآيند: اما تعلمين أيّ ليلة هذه؟ إنّ هذه الليلة ليلة النصف من شعبان؛ فيها يكتب اجال و فيها تقسم أرزاق و إنّ اللّه (عزّ و جلّ) ليغفر في هذه الليلة من خلقه أكثر من عدد شعر معزى بني كلب و ينزل اللّه (عزّ و جلّ) ملائكة إلى السماء الدنيا و إلى الأرض بمكة