در اسلام به بحث امامت و ولایت توجه ای اساسی شده است و از آن به عنوان یکی از اصول دین یاد می شود که منزلت هر موجودی و قبولی کلیه اعمال فرد مسلمان در گرو میزان ولایت پذیری او است. ولایت مداری و بصیرت دو مقوله مهم در مجموعه ی روند تکاملی انسان است و اقتضای بصیرت ولایت مداری است .

ولایت بذات از آن خداوند کریم است اما به اذن الهی معصومین(ع) نیز از این ولایت برخوردارند. در آیه 59 سوره نسا “يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا أَطيعُوا اللَّهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ فَإِنْ تَنازَعْتُمْ في‏ شَيْ‏ءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَ الرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ ذلِكَ خَيْرٌ وَ أَحْسَنُ تَأْويلاً “خداوند به اطاعت از اولی الامر دستور داده است.
ولایت مداری نیز همچون دیگر مباحث اعتقادی از مباحث مهمی است که زنان نیز در طول تاریخ همپای مردان در آن نقش آفرین بوده اند که به طور نمونه می توان به شخصیت ولایت مدارحضرت معصومه (س) اشاره نمود که به تاسی از جده گرامیشان حضرت فاطمه(سلام الله علیها) و حضرت زینب(س) در دفاع از ولایت با هجرتی آگاهانه و از روی بصیرت توانستند در این زمینه نقش آفرینی کرده وبه عنوان الگویی شایسته برای زنان شیعه مطرح گردند. برجستگی ها و ویژگی های حضرت معصومه(س) دو محور است که آن همسنگری با ولایت و ولایت مداری ایشان به معنای واقعی بوده است.

در زمان خلافت هارون و مأمون، که ترجمه آثار علمی بیگانگان به اوج خود رسید؛ و مأمون می خواست دکانی در برابر مکتب علمی اهل بیت(ع) که در میدان علم و دانش در اوج شهرت بودند- باز کند و بدین وسیله، مشتریان آن مکتب را کم کند و از فروغ آن بکاهد. امام رضا(ع) در این شرایط، انقلاب فکری عمیقی ایجاد کرد و جامعه را از سقوط در گرداب خطرناک انحراف و التقاط رهایی بخشید. همچنین پرده از روی احادیث جعلی- که به منظور لکه دار نمودن شخصیت ائمه(ع) در جامعه رواج یافته بود برداشت و فضایل و مناقب اهل بیت(ع) را آشکار کرد.
حضرت معصومه(س) نیز امام رضا(ع) را همراهی می نمود و با برقراری جلسات علمی که سلسله سند و محتوای احادیث آن حضرت گویای چنین مجالسی است، از حریم امامت و ولایت دفاع می کرد. حضرت رضا(ع) به دعوت مأمون عباسی، از مدینه عازم خراسان شد. یک سال از هجرت امام رضا(ع) می گذشت. حضرت معصومه(س) در فراق برادر، بی تاب بود. امام رضا(ع) نامه ای به خواهر خویش نوشت و از او خواست نزد او بیاید. از این رو، آن بزرگوار آماده سفر گردید. زمان آن رسیده بود که فاطمه معصومه(س) فریاد غربت و حقانیت علی بن موسی الرضا(ع) را در فضایی بین سرزمین حجاز تا طوس طنین انداز کند و خود را برای جان سپاری در راه دفاع از ولایت آماده نماید. آن حضرت مشتاقانه رنج سفر را به جان خرید و قدم در این راه طولانی نهاد. در این سفر، بیش از هزار علوی در التزام آن بانوی بزرگ اسلامی بودند.

حضرت معصومه(س) عالمانه به حمایت از ولایت پرداخت و حیات و زندگی خود و دفاع از ولایت را در این دید که در کنار امامت و ولایت قرار گیرد؛ بنابراین از مدینه به قصد مرو حرکت کرد و در مسیر حرکت توطئه دشمنان را برملا کرد. این بانوی بزرگوار با بصیرت توانست امام زمان خود را بشناسد و به منظور حمایت از ولایت هجرت و جان خود را نثار کرد. حضرت معصومه(س) با این حرکت فقط از امام رضا(ع) دفاع نکرد بلکه از مقام ولایت که تجلی بخش نماد خدا پرستی و دین است دفاع کردند و درس ولایت مداری را به ما آموزش دادند.
حضرت فاطمه معصومه (سلام الله علیها) حق ولایت‌مداری را در دوران خود ادا کرد و همانگونه که حضرت زهرا (سلام الله علیها) با استدلال‌های متین و استوار، حقانیت ولایت حضرت علی (سلام الله علیه) را تبیین می‌کرد، حضرت معصومه (سلام الله علیها) نیز همانند ایشان بود و روایاتی که از آن حضرت نقل شده اغلب درباره امامت و ولایت علی ابن ابی طالب(سلام الله علیه) است که با اثبات این ولایت، ولایت دیگر امامان معصوم(صلوات الله علیهم) نیز ثابت می‌شود.آنجا که حضرت معصومه(س) از زبان خانم فاطمه زهرا(س) نقل نموده است که فرمود: «انسیتم قول رسول اللّه یوم غدیر خمّ من کنت مولاه فعلیٌ مولاه؛آیا سخن رسول خدا در روز غدیر را فراموش کردید که فرمود: هر که من مولای اویم علی مولای اوست.»
ظلم ستیزی و مقابله با طاغوت زمان خود، هجرت از مدینه به سوی طوس برای بندگی خداوند، ولایت مداری و بصیرت حضرت فاطمه معصومه می تواند برای ما انسان ها بهترین الگو باشد.